ZAKONSKA OBAVEZA EVIDENCIJE STVARNIH VLASNIKA PRAVNIH LICA

Dana, 8. juna 2018. godine, stupio je na snagu Zakon o centralnoj evidenciji stvarnih vlasnika (“Sl. glasnik RS”, br. 41/2018), kojim se uređuje uspostvaljanje, sadržina, osnovi evidentiranja i način vođenja centralne evidencije stvarnih vlasnika pravnih lica i drugih subjekata registrovanih u Republici Srbiji u skladu sa zakonom, kao i druga pitanja od značaja za evidentiranje stvarnih vlasnika.

Osnovni cilj donošenja Zakona, prema zakonodavcu, leži u olakšanom preduzimanju radnji i mera za sprečavanje i otkrivanja pranja novca i finansiranja terorizma, i isti je donet po hitnom postupku, po preporuci Komiteta Manival Saveta Evrope, u skladu sa Direktivom EU 2015/849.

Zakon uvodi: obavezu pravnih lica i drugih subjekata registrovanih u Republici Srbiji da odrede stvarne vlasnike i obezbede odgovarajuću dokumentaciju, a nakon formiranja Centralne evidencije stvarnih vlasnika kod Agencije za privredne registre – ovlašćena/odgovorna lica kod Registrovanih subjekata biće dužna da ove podatke i dokumente unesu i evidentiraju u Centralnoj evidenciji.

U članu 2. Zakona, koji je rečeno da se isti primenjuje na registrovane subjekte, i to: privredna društva, osim javnih akcionarskih društava, zadruge, ogranke stranih privrednih društava, poslovna udruženja i udruženja, osim političkih stranaka, sindikata, sportskih organizacija i udruženja, crkava i verskih zajednica, fondacije i zadužbine, ustanove, predstavništva stranih privrednih društava, udruženja, fondacija i zadužbina, dok se ne primenjuje na privredna društva i ustanove u kojima je Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave jedini član, odnosno osnivač.

Prema odredbama Zakona, stvarnim vlasnikom se smatra: fizičko lice, koje je posredno ili neposredno imalac 25% ili više udela, akcija, prava glasa ili drugih prava, na osnovu kojih učestvuje u upravljanju Registrovanim subjektom, odnosno učestvuje u kapitalu Registrovanog subjekta sa 25% ili više udela; fizičko lice koje posredno ili neposredno ima preovlađujući uticaj na vođenje poslova i donošenje odluka; fizičko lice, koje Registrovanom subjektu posredno obezbedi ili obezbeđuje sredstva i po tom osnovu bitno utiče na donošenje odluka organa upravljanja Registrovanog subjekta prilikom odlučivanja o finansiranju i poslovanju; fizičko lice koje je osnivač, poverenik, zaštitnik, korisnik ako je određen, kao i lice koje ima dominantan položaj u upravljanju trastom, odnosno u drugom licu stranog prava; fizičko lice koje je registrovano za zastupanje zadruga, udruženja, fondacija, zadužbina i ustanova, ako ovlašćeno lice za zastupanje nije prijavilo drugo fizičko lice kao stvarnog vlasnika. U situaciji kada nije moguće odrediti fizičko lice koje je stvarni vlasnik kako je to propisano, stvarni vlasnik registrovanog subjekta jeste ono fizičko lice koje je registrovano za zastupanje, odnosno koje je registrovano kao član tog organa.

Zakon propisuje obavezu postojećih registrovanih subjekata da, najkasnije do 8. jula 2018. godine, odrede stvarne vlasnike registrovanog subjekta (što uključuje pribavljanje i čuvanje odgovarajuće dokumentacije), kao i da ove podatke i dokumente učine dostupnim na zahtev nadležnog državnog organa i Narodne banke Srbije.

Centralna evidencija stvarnog vlasništva biće u nadležnosti Agencije za privredne registre i biće uspostavljena u elektronskoj formi najkasnije do 31. decembra 2018. godine. Nakon toga, ovlašćena lica kod registrovanih subjekata su dužna da elektronskim putem unesu i evidentiraju podatke o stvarnim vlasnicima i osnove za sticanje tog svojstva u Centralnu evidenciju, najkasnije do 31. januara 2020. godine.

Zakon uvodi novo krivično delo, za koje je zaprećena kazna zatvora u trajanju od tri meseca do pet godina, za lica koja u nameri da prikriju stvarnog vlasnika: ne upišu podatke o stvarnom vlasniku registrovanog subjekta; upišu neistinit podatak o stvarnom vlasniku; promene ili izbrišu istinit podatak o stvarnom vlasniku. Takođe, predviđena je i prekršajna odgovornost, sa novčanim kaznama u rasponu od 500.000 do 2.000.000 dinara za registrovane subjekte (odnosno u rasponu od 50.000 do 150.000 dinara za odgovorna lica u istim), u slučaju propuštanja da se izvrši evidentiranje ili ažuriranje podataka o stvarnim vlasnicima u Centralnoj evidenciji, odnosno neposedovanja odgovarajuće, tačne i ažurne dokumentacije o stvarnim vlasnicima.